Tel-Awiw uniwersitetiniň alymlary düwnük keseline garşy täze bejeriş usulyny döretmeklik üçin «CRISPR» atly gen redaktirleme tehnologiýasyny ulandylar. Başlangyç synaglar bu usulyň täsirliliginiň aşa ýokarydygyny görkezdi.
Tel-Awiw uniwersitetiniň mugallymlary düwnük keselini bejermeklik babatynda täze ösüş gazandylar. Alymlar «CRISPR» atly gen redaktirleme tehnologiýasynyň kömegi bilen düwnük keselini bejermekligiň täzeçe usulyny döretdiler. Tel-Awiw uniwersitetiniň mugallymlary bu täze işlerini «Science Advances» žurnalynda çap etdiler.
Alymlar «CRISPR»-iň ölüm howply düwnük keselini ýok etmeklik mümkinçiliginiň bardygyny aýtdylar.
«CRISPR» adaty şertlerde bolup biljek zyýanly genetiki näsazlyklary düzetmeklik üçin işlenip düzüldi. Şeýle-de bolsa, alymlar öz ylmy gözleglerinde munuň düwnük keseline garşy derman bolup biljekdigini mälim etdiler. Alymlar düwnük keselini «täze lipid nanopartikul esasly paýlaýyş ulgamy» diýlip atlandyrylýan ulgam bilen nyşana alyp, düwnük öýjüklerini hereketsiz öldürip boljakdygyny ýüze çykardylar.
Neşir edilen makalada alymlar tarapyndan işlenip düzülen täze ulgamyň nähili işleýändigi hem agzaldy. Şoňa laýyklykda alymlar «CRISPR Cas9» fermentine habar ibermeklik we fermenti düwnük öýjüklerine gönükdirmeklik üçin nanobölejikleri ulandylar. Ferment «molekulýar gaýçy» hökmünde öýjügiň DNK-syny kesmegi amala aşyrýar.
Alymlar ulgamyň ölüm derejesi iň ýokary bolan iki görnüşli düwnük keseliniň glioblastomasyny we metastatik ýumurtga keselini nyşana alyp, muny subut etmäge synanyşdylar. Syçanlarda geçirilen ylmy synag täze «CRISPR» usulynyň diri galmaklyk derejesini iki esse ýokarlandyrýandygyny görkezdi.
Makalanyň awtorlarynyň biri, professor Dan Peer munuň himiýa bejergisi däldigine we düwnük öýjüginiň hereketsiz ýagdaýda öldürilmegine ünsi çekdi. Şeýle hem alymlar «CRISPR» ulgamynyň geljekde beýleki kesellere edýän täsirini öwrenerler.
