5-nji dekabrda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde Merkezi Aziýada ýadro ýaragyndan azat zolak hakyndaky Şertnama gatnaşyjy döwletleriň «Bar bolan ýadro ýaragyndan azat zolaklaryň arasyndaky hyzmatdaşlygy berkitmek» atly maslahaty geçirildi. Bu barada Türkmenistanyň DIM-iniň metbugat gullugy habar berdi.

Duşuşyk Merkezi Aziýada ýadro ýaragyndan azat zolak hakyndaky Şertnamanyň güýje girmeginiň 15 ýyllygyna bagyşlandy.

Türkmenistan bu maslahaty özüniň Merkezi Aziýada ýadro ýaragyndan azat zolak hakyndaky Şertnamada başlyklyk etmeginiň çäklerinde geçirdi. Duşuşygyň esasy maksady dünýäde bar bolan bäş sany ýadro ýaragyndan azat zolagyň arasyndaky hyzmatdaşlygy güýçlendirmekden ybaratdyr.

Maslahata Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Mongoliýanyň daşary syýasat edaralarynyň ýolbaşçylary we wekilleri, sebitiň Türkmenistanda akkreditlenen diplomatik wekilhanalarynyň ýolbaşçylary, BMG-niň Baş sekretarynyň Merkezi Aziýa boýunça Ýörite wekili, BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň ýolbaşçysy, şeýle hem ýaragsyzlanmak we ýarag ýaýratmazlyk ugruna ýöriteleşen ýerli we daşary ýurt akademiki toparlaryň we ylmy-barlag institutlarynyň wekilleri gatnaşdylar.

Duşuşyga Latyn Amerikada we Karib basseýninde ýadro ýaraglaryny gadagan etmek boýunça agentliginiň (OPANAL) Baş sekretary, şeýle hem Afrikanyň ýadro energiýasy boýunça komissiýasynyň Başlygy wideoaragatnaşyk arkaly gatnaşdylar.

Maslahata gatnaşmak üçin Ýadro synaglaryny ählumumy gadagan etmek barada şertnamasy guramasynyň bilermenleri Aşgabat şäherine geldiler.

Türkmenistanyň daşary işler ministriniň orunbasary Ahmet Gurbanow öz çykyşynda ýadro ýaragyndan azat zolaklaryň arasyndaky hyzmatdaşlygy ösdürmäge ýardam berjek bu duşuşygyň ähmiýetini belledi.

Merkezi Aziýadaky zolagyň Demirgazyk ýarymşarda döredilen ilkinji ýadro ýaragyndan azat zolakdygy bellenildi.

Hususan-da, Türkmenistanyň BMG-niň howandarlygynda parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüşi üpjün etmek boýunça halkara jemgyýetçiliginiň başlangyçlaryny goldaýandygy nygtaldy. Ýurdumyz ýaragsyzlanmagyň, köpçülikleýin gyryş ýaraglarynyň ýaýratmazlygyň we ählumumy ýadro howpsuzlygyny üpjün etmegiň tarapdary bolup çykyş edýär.

Türkmenistan Ýadro ýaragyny ýaýratmazlyk baradaky Şertnamanyň düzgünlerini durmuşa geçirmäge berk ygrarlydyr.

Duşuşygyň dowamynda taraplar bar bolan zolaklaryň arasynda aragatnaşygyň mümkin bolan mehanizmlerini we maglumat alyş-çalşygyny öz içine alýan netijeli hyzmatdaşlygy alyp barmak we berkitmek boýunça çäreler barada pikir alyşdylar.

Duşuşygyň ýadro ýaragyndan azat zolaklaryň halkara giňişligindäki ornuny berkitmek, ýadro ýaraglaryny ýaýratmazlyk we atom energiýasyny parahatçylykly ulanmak meselesinde jemgyýetçiligiň habarlylygyny ýokarlandyrmak nukdaýnazaryndan ähmiýeti bellenildi.

Maslahatda ýadro ýaragyndan azat zolaklaryň ýüzbe-ýüz bolýan meseleleri, şol sanda halkara hukugy taýdan borçlandyrylan howpsuzlyk kepillikleri bilen üpjün etmek we zolaklaryň arasyndaky özara arabaglanyşygy gowulandyrmak ýaly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Şunuň bilen baglylykda, 2023-nji ýylyň dekabrynda Täjigistan Respublikasynyň başlyklyklyk etmeginiň çäklerinde Merkezi Aziýada ýadro ýaragyndan azat zolak bilen Afrikanyň ýadro energiýasy boýunça komissiýasynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnamana gol çekilmeginiň ähmiýeti nygtaldy.

Gatnaşyjylar ýadro taýdan ýaragsyzlanmak we ýadro ýaragyny ýaýratmazlyk ulgamynda bar bolan ýadro ýaragyndan azat zolaklaryň arasynda hyzmatdaşlygy ösdürmegiň möhüm ähmiýetini bellediler we Ýadro ýaragyndan azat zolaklary döretmek hakyndaky Şertnamalaryň düzgünlerini doly durmuşa geçirmek we bu ugurda öňdebaryjy tejribäni alyşmak maksady bilen degişli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga ygrarlydyklaryny tassykladylar. Bu zolaklaryň ählumumy we sebitleýin parahatçylygy we howpsuzlygy pugtalandyrmakdaky, esasan hem, halkara dartgynlylygyň ýokarlanýan döwründäki ähmiýeti nygtaldy.

Duşuşygyň netijeleri boýunça Jemleýji resminama kabul edildi.

Ýeri gelende maslahat tamamlanandan soňrä, Merkezi Aziýada ýadro ýaragyndan azat zolak bilen Latyn Amerikada we Karib basseýninde ýadro ýaraglaryny gadagan etmek boýunça agentliginiň (OPANAL) arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekilendigini bellemek gerek. Munuň özi ýadro ýaragyndan azat zolaklaryň umumy tagallalaryny birleşdirmek ugrundaky möhüm ädimdir.