Girmek
24634
Tomusky dynç alyş möwsümi hem gelip ýetdi. Indi ene-atalar dynç alyş möwsüminde çagalary üçin has gyzykly, ýatdan çykmajak ýatlmalary bagyş etjek ýerlere alyp gitmek barada pikirlenýän bolsalar gerek.
Munuň iň amatly çözgüdi — çagalary Dynç alyş we sagaldyş merkezlerine ibermek. Dogry, ýöne köpçüligiň içinde, onda-da ene-atasyndan uzakda dynç almagy hemme çaga islemeýär ahyryn. Bolmasa bütin maşgala bolup deňze dynç almaga gidilse-de bolýar, ýöne olam köp gaýtalansa has gyzykly ýatlama bolmaýar. Ýöne Türkmenistanda şeýlebir täsin ýerler bar, olar diňe bir ulular üçin däl-de, hatda çagalar üçin hem gyzyklydyr.
«Dinozawrlaryň aýak yzlary». Bu ýer müňýyllyklardan aşyp gelen, gadymy dinozawrlaryň aýak yzlaryny özünde saklaýan täsin dag platosydyr. Beýle ýerler Özbegistanyň, Täjigistanyň çäginde-de bar, emma olardan tapawutlylykda Türkmenistandaky platoda dinozawrlaryň 150 sany aýak yzy bardyr. Olaryň ölçeginiň dürli-dürlüdiginden çen tutsaň, bu ýerde uly dinozawrlaryň, şeýle-de olaryň çagalarynyň ýaşandygy baradaky çaklama ýüze çykýar.
Köýtendagdaky dinozawrlaryň aýak yzlaryndan uzak bolmadyk ýerde Garlyk gowaklary ýerleşýär. Gowaklardaky täsin stalaktitler we stalagmitler çagalaryň we ýetginjekleriň gyzyklanmasyny artdyrmak bilen, ýerasty jadyly galereýa hökmünde bezeg berýär. Olar birnäçe kilometr uzaklyga uzap gidýär. Dogrusy, bu ýere hatda uly ýaşlylara hem ýolbeletsiz gitmek nädogrydyr, sebäbi bu labirintiň içi islendik adam üçin howply bolup biler. Ähli kadalary üpjün edip gezelenç edilen ýagdaýynda bolsa gowaklar çagalarda täsin we hiç unudylmajak ýatlama hakyda eserini, başdangeçirmeleri döredip biler.
Lebap welaýatynda ýerleşýän Kelif kölleri o diýen bir meşhur bolmasa-da, tebigaty halaýanlar üçin özboluşly gyzyklydyr. Zoologiýany halaýan mekdep okuwçylary üçin bolsa bu ýerde görmäge zat kändir. Bu emeli köllerde guşlar, esasanam suw guşlary, şeýle hem balyklar köpdür. Umuman aýdylanda, gamyş bilen örtülen bu ýerdäki kiçi adajyklar owadan tebigaty bilen tapawutlanýar.
Türkmenistanyň çäginde köp sanly taryhy ýadygärlik bar, ýöne olaryň ählisiniň çagalar üçin has gyzykly bolmazlygy mümkindir. Şeýle-de bolsa, bu ýerlerde hem çagalara, esasanam ýurduň taryhy bilen gyzyklanýan çagalarda gyzyklanma döretjek ýerler köpdür.
Aşgabatdan ýüz kilometr töweregi uzaklykda orta asyra degişli bolan Abywerd şäheriniň galyndylary ýerleşýär. Bir döwürlerde bu şäheri sarsmaz diwarlar gurşap alypdyr. Olaryň içinde bolsa ýerli ilat ýaşap, meşhur senetçileri we täjirleri özünde jemläpdir. Häzirki wagta çenli bu ýerde XII asyrda mongollaryň birehim çozuşyndan soňra ýumrulan galadan diňe esasy metjidiň binasynyň bölekleri, ussahanalaryň we jaýlaryň diwarlary, şeýle-de suw üpjünçilik gurluşyny alamatlandyrýan käbir bölek galyndylar saklanyp galypdyr. Gadymyýetden şu güne çenli saklanyp galan galyndylar hem-de gap-gaç bölekleri, gündelik hojalyk enjamlary orta we ýokary synp okuwçylary üçin gyzyklandyryjy bolup biler.
Beýleki bir täsin taryhy ýadygärligiň — Dehistanyň (Maşad-Misseriýan) galyndylary Balkan welaýatynda ýerleşýär. Bu ýeriň ilat sanynyň az bolanlygy üçin onuň ýykylyp-ýumrulmagy Abywerde seredeniňde biraz abatdyr. Asuda howada (şeýle-de miražlaryň täsiri sebäpli) minaralaryň we metjidiň galyndylary, meşhur Şir-Kabir mawzoleýi we beýleki binalary tükeniksiz çölüň ortasynda birnäçe kilometr uzaklykdan görmek bolýar. Şäheriň tutuş çägi boýunça meşhur bolan, bir wagtlar owadan keşpde haýran galdyran binalarynyň ajaýyp ýerlerinde gezelenç etmek çagalar we uly ýaşlylar üçin gyzykly bolar. Häzirki wagtda olardan kän bir alamat hem bolman, olaryň şöhraty diňe gadymy ýyl ýazgylarynyň sahypalarynda ýadygärlikler hökmünde saklanyp galdy.
Ulular üçin meşhur kinofilmiň kadrlaryndan belli bolan Soltan Sanjaryň aramgähi-de täsinligi hem-de ajaýyp rowaýaty bilen diýseň özüne çekiji ýerdir. Okuwçylar üçin bu ýeriň taryhy wakalary bilen birlikde, onuň bitewi görnüşde saklanyp galmagy örän üns çekijidir. Onuň bişen kerpiçden gurlan diwarlarydyr aýlaw şekildäki owadan gümmezi uzaklardan seleňläp görünýär. Şeýle ajaýyplygy bilen hem ol köp sanly jahankeşdeleriňdir syýahatçylaryň aýratyn görmäge gelýän ýerine öwrüldi. Aramgähiň adyndan belli bolşy ýaly, esasy täsirli ýeri onuň içindäki Beýik Seljuk şasy Soltan Sanjaryň guburydyr. Bu barada il içinde täsin rowaýat hem saklanyp galypdyr. Mawzoleýiň gaýtadan dikeldilmegi we durkunyň täzelenmegi bilen bu ýeri syýahatçylar edil XII asyrdaky keşbinde görüp bilerler.
Belläp geçsek, bu tanyşdyrylan taryhy we tebigy ýerleriň ählisine diýen ýaly baryp gezelenç etmek kyn däldir. Bu ýerlere aýlanmak bilen, islendik adam, şol sanda okuwçylar hem durmuşyna ýatdan çykmajak, ajaýyp pursatlary bagyş ederler.
Peýdalanylan çeşmeler: advantour.com; alpagama.org; turkmenistan.gov.tm; silkadv.com.
Şeýle-de okaň:
