Ozal habar berşimiz ýaly, şu gün Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedow «Merkezi Aziýa – Russiýa» ikinji sammitine we Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň nobatdaky mejlisine gatnaşmak üçin, iş sapary bilen Täjigistan Respublikasyna bardy. Türkmenistanyň Prezidenti «Merkezi Aziýa – Russiýa» ikinji sammitinde çykyş etmek bilen, möhüm başlangyçlary öňe sürdi. TDH-niň habar berşi ýaly, döwlet Baştutanynyň çykyşynda, hususan-da, şeýle bellenilýär:

«Hormatly döwlet Baştutanlary!

Hormatly wekiliýet agzalary!

Ilki bilen, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti hormatly Emomali Şaripowiç Rahmona bildirilen myhmansöýerlik üçin minnetdarlygymy beýan etmek isleýärin.

Merkezi Aziýanyň we Russiýanyň döwlet Baştutanlarynyň şu gezekki ikinji duşuşygynyň geçirilmegi biziň pikirimizçe şeýle formatdaky hyzmatdaşlygyň yzygiderli esasa geçýändigini görkezýär.

Munuň özi kanunalaýykdyr. Merkezi Aziýa we Russiýa diňe bir giň geografik giňişligi emele getirmek bilen çäklenmän, eýsem, köpasyrlyk taryhy, syýasy, ykdysady, medeni we ynsanperwer gatnaşyklar bilen hem baglanyşandyr.

Hut şeýle şertleriň jemi biziň hyzmatdaşlygymyzyň mümkinçiliklerini häzirki wagtda, şeýle hem uzak möhletleýin geljekde ugurlaryň giň gerimi boýunça ösdürmek üçin berk esas bolup durýar.

Merkezi Aziýada durnuklylygy hem-de howpsuzlygy pugtalandyrmak boýunça bilelikdäki işimiz ýurtlarymyzyň hyzmatdaşlygynyň möhüm ugry bolupdy we şeýle bolmagynda galýar. Bu ulgamda sebitiň ýurtlary hem-de Russiýa baý tejribe topladylar. Daşary syýasat edaralaryň we beýleki edaralaryň wekilleriniň gatnaşmagynda geňeşmeler yzygiderli geçirilýär.

Häzirki wagtda olaryň gün tertibine täze wehimlere hem-de howplara garşy tagallalary utgaşdyrmak, şol sanda maglumat we biologik howpsuzlygyny, ýurtlarymyzyň durnuklylygyny üpjün etmek boýunça meseleler girizilýär.

Bular örän möhüm meseleler bolup, biz olary esas goýujy gymmatlyklarymyza, däplerimize, taryhy tejribä esaslanyp hem-de häzirki döwrüň talaplaryna laýyklykda bilelikde çözýäris.

Halkara düzümleriň, ilkinji nobatda BMG-niň çäklerinde ýurtlarymyzyň özara gatnaşyklarynyň pugtalandyrylmagyny hem-de utgaşdyrylmagyny dünýä giňişliginde esasy umumy wezipelerimiziň hatarynda belleýäris. Halkara hukugynyň umumy ykrar edilen kadalaryny goramak, BMG-niň ornuny hem-de abraýyny pugtalandyrmak, deňhukuklylyk we özara hormat goýmak ýörelgeleri esasynda ählumumy howpsuzlygyň arhitekturasyny gorap saklamak meselelerinde bilelikde tagalla etmegiň zerurdygyna ynanýarys.

Halkara gatnaşyklarynda özara hormat goýmak dialogynyň medeniýetini, açyklygy we ynanyşmagy gaýtadan dikeltmek zerurdyr. Bu wezipeleriň häzirki wagtda çylşyrymly bolmagyna garamazdan, Merkezi Aziýa döwletleriniň hem-de Russiýanyň bilelikde bu maksatlary gazanmaga ep-esli täsir edip biljekdigine ynanýaryn.

Hormatly sammite gatnaşyjylar!

Merkezi Aziýa bilen Russiýanyň arasynda ykdysady gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagyny hem-de işjeňleşdirilmegini Türkmenistan hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugry hasaplaýar.

Soňky ýyllarda ýurtlarymyzyň gatnaşmagynda birnäçe iri taslamalaryň başy başlandy.

Ulag ulgamy bu gün aýratyn ähmiýete eýe bolýar. Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýanyň çäklerinden geçýän ygtybarly, durnukly we netijeli logistika ulgamynyň döredilmegi bu ugurda bilelikdäki hereketleriň esasy maksadydyr.

Türkmenistan Hazar deňziniň gündogar kenarýakasynyň ugry boýunça «Demirgazyk — Günorta» halkara ulag geçelgesiniň döredilmeginiň uly mümkinçilikleri açjakdygyna ynanýar. Bu ulag geçelgesi ähli gatnaşyjylara uly peýda getirer. Şol bir wagtyň özünde oňa iri ýewraziýa ulag taslamasynyň bir bölegi hökmünde seretmek zerurdyr.

Şunuň bilen baglylykda, Hazar deňziniň üsti bilen Merkezi Aziýa ýurtlary bilen Russiýanyň arasynda göni ulag gatnawlaryny ýola goýmak üçin hazar ulag-logistika merkeziniň ähmiýetini bellemek isleýärin. Türkmenistan şu maskatlar üçin Türkmenbaşy halkara deňiz portunyň mümkinçilikleriniň ulanylmagyny ara alyp maslahatlaşmaga taýýardyr.

Energetika hyzmatdaşlygynyň ähmiýetini nygtaýarys. Şunda elektroenergetika aýratyn üns berýäris. Döwletlerimiziň çägi boýunça elektroenergiýany ibermek, şeýle hem goňşy ýurtlara we sebitlere, ilkinji nobatda günorta ugra çykmak meselesine seretmegi teklip edýäris.

Şeýle hem gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerini ulanmak babatda has ýakyn hyzmatdaşlyga taýýardyrys. Biziň bilelikde toplan, şeýle hem täze tejribelerimiziň we ylmy-tehniki gazananlarymyzyň esasynda birek-birege teklip edip biljek zatlarymyzyň bardygyna ynanýaryn.

Innowasion ulgamda hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek ugrunda çykyş edýäris. Munuň özi içerki ösüş we halkara giňişliginde bäsdeşlige ukyplylygy ýokarlandyrmak üçin uly ähmiýete eýedir. Russiýanyň tehnologiýalar we innowasiýalar babatda giň halkara kooperasiýasyna gönükdirilen strategik ugruna ýokary baha berýäris. Biziň formatymyzda hem bu ugurdaky hyzmatdaşlygyň uly mümkinçilikleriniň bardygyna ynanýarys.

Häzirki wagtda innowasion ösüş Türkmenistan üçin milli ykdysadyýeti we durmuş ulgamyny ösdürmegiň esasy hereketlendiriji güýçleriniň biri bolup çykyş edýär. Senagat pudagyna, oba hojalyk toplumyna, şäher gurluşyk, «akylly» şäherleri döretmek ulgamlaryna özara bähbitlilik esasynda hyzmatdaşlarymyzyň innowasion mümkinçiliklerini çekmäge gyzyklanma bildirýäris.

Ekologiýa deňagramlylygynyň üpjün edilmegi Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýanyň bilelikde köp meseleleri çözmeli ugurlarynyň biridir. Hazar deňziniň suw derejesiniň pese düşmegi, Araly halas etmek, senagatda we oba hojalygynda howanyň üýtgemegine garşy uýgunlaşmak çäreleri, daşky gurşawa zyňyndylary azaltmak bilen baglanyşykly meseleler we beýlekiler şolaryň hataryndadyr. Bu meseleleriň altytaraplaýyn hyzmatdaşlygyň hemişelik gün tertibinde degişli orun aljakdygyna umyt edýäris.

Hormatly sammite gatnaşyjylar!

Şu ýyl biziň ýurtlarymyz üçin aýratyn many-mazmuna eýedir. Biz Beýik Watançylyk urşunda gazanylan Ýeňşiň 80 ýyllygyny bilelikde belläp geçdik. Bu waka hemişe halklarymyzy we döwletlerimizi birleşdirýän berk esas bolar.

Biz döwletara gatnaşyklarymyzda umumy taryhy mirasymyza, hoşniýetli goňşuçylyk, dostluk, deňhukuklylyk taglymlaryna ygrarlylygymyza esaslanýarys, hemişe olaryň mizemez gymmatlyklardygyny tekrarlaýarys.

Şunuň bilen baglylykda, Merkezi Aziýa bilen Russiýanyň arasynda ynsanperwer, ylym-bilim gatnaşyklarynyň ösdürilmegi möhüm bolup durýar. Bu gatnaşyklar biziň hyzmatdaşlygymyzy pugtalandyrýar, geljek üçin berk esas döredýär, ýurtlarymyzyň halklarynda, şol sanda ýaşlarda birek-birege hormat goýmagy terbiýeleýär. Biz bu oňyn meýilleri goldamaly we höweslendirmelidiris.

Sözümiň ahyrynda Türkmenistanyň hyzmatdaşlyga taýýardygyny we «Merkezi Aziýa — Russiýa» ýaly hyzmatdaşlyk formatynyň möhümdigine, onuň uly kuwwatynyň bardygyna berk ynanýandygymyzy tassyklamak isleýärin».