Hollanda tarihinin en sağcı hükümeti, sığınma ve göç konusunda yaşanan tartışmanın ardından koalisyonun büyük ortağı aşırı sağcı Özgürlük Partisi'nin (PVV) çekilmesiyle düştü.

150 üyeli Hollanda Temsilciler Meclisi'nde 37 sandalyeye sahip olan PVV'nin desteği olmadan mevcut koalisyon partilerinin yeni bir hükümet kurmasının zor olduğu belirtiliyor.

PVV'nin çekilme kararının ardından gerçekleştirilen olağanüstü bakanlar kurulu toplantısında koalisyon ortakları arasında bir orta yol bulunamaması üzerine Hollanda Başbakanı Dick Schoof, öğleden sonra Kral Willem-Alexander'a hükümetin istifasını sundu.

Schoof, Wilders'in hükümetten ayrılışını "sorumsuz ve gereksiz" bulduğunu söyledi.

Hollanda Temsilciler Meclisi, Çarşamba günü hükümetin istifasının ele alınacağı özel gündemle toplanacak.

Geçen yıl 2 Temmuz'da kurulan ve yaklaşık 11 aydır işbaşında olan hükümet, olası yeni bir koalisyon ya da erken seçime kadar geçici olarak görev yapmaya devam edecek.

Muhalefet partilerinin yanı sıra, hükümet ortağı VVD lideri Dilan Yeşilgöz de, bir an önce erken seçime gidilmesini istiyor.

Yeşilgöz, azınlık hükümeti seçeneğine sıcak bakmadığını ve seçimlerin mümkün olan en kısa sürede yapılmasını istediklerini açıkladı.

Son kamuoyu yoklamalarında İşçi Partisi - Yeşil Sol ittifakı ile birlikte ilk sırayı paylaşan aşırı sağcı PVV, erken seçimden daha güçlü çıkacağını düşünüyor.

PVV lideri Wilders, sığınma krizi konusundaki çıkışı ve hükümetten çekilmenin kendisini daha güçlendirdiğini savunarak, "Aslında, bir sonraki seçimlerde Hollanda başbakanı olacağım ve PVV'nin her zamankinden daha büyük olmasını sağlayacağım" diye konuştu.

Hükümet ortağı BBB, Wilders'i, hükümeti yıkarak "Hollanda'yı sol politikalara muhtaç etmekle" suçluyor.

Koalisyon hükümetinin büyük ortağı aşırı sağcı PVV lideri Geert Wilders, geçen hafta 10 maddelik bir sığınma ve göç planı açıklayarak, bir hafta içinde sınırların tüm sığınmacılara kapatılması çağrısında bulunmuştu.

Aşırı sağcı lider, "Sığınma ve göç konusunda yeterli değişiklik yapılmazsa PVV koalisyondan ayrılır" demişti.

Hükümeti oluşturan dört siyasi parti liderinin yaptığı toplantıda, PVV'nin sert önlem önerisi yeterince destek bulmadı.

Siyasi propagandasını ağırlıklı olarak sosyal medya platformu X üzerinden yürüten PVV lideri Geert Wilders, Salı sabahı yayınladığı mesajda "Sığınma planımıza onay gelmedi. PVV koalisyondan ayrılıyor" dedi.

Seçmenlere Hollanda tarihinin en katı sığınma ve göç politikasını vadettiğini ancak bunun gerçekleşmediğini belirten Wilders, bu nedenle hükümetten çekilmek dışında bir seçeneği bulunmadığını savundu.

Wilders'in açıklamasının ardından, PVV'nin hükümette yer alan bakan ve bakan yardımcıları görevlerinden istifa etti.

Koalisyonda yer alan diğer üç partinin lideri bir araya gelerek, Wilders'in kararlarını değerlendiriyor.

Lahey'dek siyasi kaynaklara göre meclisteki sol muhalefetten yeterli desteği alamayan sağcı koalisyon partilerinin, Wilders'in desteği olmadan hükümete devam etmesi ya da yeni bir oluşuma gitmesi çok gerçekçi görünmüyor.

Bu nedenle Hollanda'nın yeniden erken seçime gitme olasılığının gündemde olduğu belirtiliyor.

Koalisyon liderleri, Wilders'in hükümetten çekilme kararını tepkiyle karşıladı.

Hükümet ortağı VVD lideri Dilan Yeşilgöz, "Wilders kendi egosunu ve kendi çıkarlarını seçiyor, şaşkınım. Sağcı politikaların uygulanması şansını elinden kaçırıyor. Bu aşırı sorumsuzluk" dedi.

Hollanda'da 4. Mark Rutte hükümeti, koalisyonun büyük ortağı Özgürlük ve Demokrasi İçin Halk Partisi'nin (VVD) önerdiği katı göç ve sığınma planı konusunda yaşanan tartışma nedeniyle Temmuz 2023'te düşmüştü.

Rutte, bu gelişmenin ardından VVD liderliğinden istifa ederek aktif siyasete veda ettiğini belirtmiş ve NATO Genel Sekreteri olmuştu.

Politikalarını göç ve İslam karşıtlığı üzerine kuran Wilders liderliğindeki PVV, 22 Kasım 2023'te yapılan erken genel seçimde, yüzde 23 oyla 37 sandalye kazanarak en büyük parti olmuştu.

Uzun süren pazarlıkların ardından PVV öncülüğünde Dilan Yeşilgöz liderliğindeki sağ liberal VVD, merkez sağcı Yeni Sosyal Sözleşme Partisi (NSC) ve aşırı sağcı Çiftçi Vatandaş Hareketi Partisi'nin (BBB) katılımıyla geçen yıl koalisyon hükümeti kurulmuştu.

Wilders'in başbakanlığa yönelik tepkileri üzerine koalisyon partilerinin liderleri hükümette yer almamış, Başbakanlık görevine Wilders'in önerisiyle eski Hollanda İstihbarat Servisi Başkanı Dick Schoof getirilmişti.

PVV üyesi Sığınma ve Göç Bakanı Marjolein Faber'in, sığınma başvuruları ve aile birleşimini engelleyen yasa önerileri, hem yargı hem de muhalefet partileri tarafından, "hukuka aykırı" olduğu gerekçesiyle eleştiriliyordu.

Wilders'in geçen hafta açıkladığı 10 maddelik yeni planda yer alan, sığınmacılar için sınırların tamamen kapatılması, geçici sığınma iznine sahip Suriyelilerin gerekirse zorla ülkelerine geri gönderilmesi, yeni sığınma merkezi açılmaması, ciddi suçlardan hüküm giyen yabancıların oturma izinleri iptal edilerek sınır dışına çıkarılması gibi öneriler, hükümet ortakları tarafından da yeterince desteklenmemişti.

Koalisyon ortakları, bu önerilere hemen onay vermek yerine, Wilders ile bu maddeleri tek tek müzakere ermek istediklerini söylüyordu.

Kaynak: BBC Türkçe / Yusuf Özkan ve Diken