Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı, Azerbaycan Havayolları'na ait Embraer-190 uçağının Aktau yakınlarında düşmesiyle ilgili soruşturmaya ilişkin bir ön rapor yayımladı.

Ulaştırma Bakanlığı yaptığı açıklamada, Azerbaycan Havayolları'na ait uçağın Aktau yakınlarında düşmesiyle ilgili olarak yürütülen soruşturmaya ilişkin yayımlanan raporun ön rapor niteliğinde olduğunu; bilgilerin netleştirilip tamamlanabileceğini ve nihai raporun çalışmalar tamamlandıktan sonra hazırlanacağını belirtti.

Söz konusu rapora ilişkin şu cümleler dile getirildi:

"Bu raporda sunulan bilgiler ön bilgi niteliğindedir ve tüm materyallerin araştırılması ve incelenmesinin sonuçlarına göre açıklığa kavuşturulabilir ve tamamlanabilir. Çalışmalar tamamlandıktan sonra, uçak kazası soruşturmasının sonuçlarına ilişkin nihai bir rapor hazırlanacaktır."

Raporda, uçağın gövdesinde farklı boyut ve şekillerde çok sayıda hasarın tespit edildiği belirtilerek, ilk incelemelerde, uçağın kuyruk bölümünde, dikey ve yatay stabilizatörlerinde, dümen ve yön dümenlerinde çeşitli deformasyonların belirlendiği ifade edildi. Benzer hasarların sol motor, sol kanat ve hava aracının diğer bileşenlerinde de bulunduğu kaydedilen raporda, bazı bölgelerde hasarların düzenli dikdörtgen formunda olduğu ifade edildi.

Brezilya, Azerbaycan ve Kazakistan güvenlik güçlerinin temsilcileriyle birlikte, uçakta hasara neden olan yabancı cisimleri çıkarmak için ek adli inceleme gerçekleştirildiği belirtilen raporda, uçakta açılan deliklerden çok sayıda yabancı cisim çıkarıldığı ve izlerin gövdeye dışarıdan bir cismin girdiğini gösterdiği belirtildi.

Raporda, uçağın kaza anına kadar tamamen uçuşa elverişli olduğu ve Uçuş Veri Kaydedicisi (FDR) cihaz tarafından yapılan analizlere göre, uçuş sırasında herhangi bir teknik aksaklık yaşanmadığı aktarılarak, uçağın Rus hava sahasında iken GPS sinyali kaybı yaşadığı kaydedildi.

Raporda, uçağın Çeçenistan'daki Grozni kentinde ikinci iniş denemesinde de başarısız olunca pilotun Azerbaycan’ın başkenti Bakü’ye dönmeye karar verdiği kaydedilerek, kararın ardından, Kokpit Ses Kayıt Cihazı’nda (CVR) 24 saniye arayla iki dış ses kaydedildiği ve ilk sesin hemen ardından hidrolik sistemlerde sırasıyla arızalar meydana geldiği bildirildi.

Soruşturmanın ön raporunda, uçağının hidrolik ve elektrik tesisatının, 'muhtemelen' dış nesneler nedeniyle yere çarpmadan önce hasar gördüğü bilgisi yer aldı.

Enkazda yapılan incelemeler sonucu, uçağın gövdesinde, dengeleyicilerinde, sol kanatında ve sol motorunda delici hasarlar tespit edildiği aktarılan raporda, uçağın yabancı cisimler nedeniyle hasar gördüğü ve kuş çarpması teorisini destekleyecek herhangi bir bulguya rastlanmadığı ifade edildi. Enkazda, uçağa ait olmayan yabancı cisimlerin bulunduğu ancak oksijen tüpünün patlamasına ilişkin herhangi bir kaydın olmadığı da raporda yer aldı.

Raporda, uçağının gövdesinde çok sayıda boydan boya hasar tespit edildi.

Hazırlanan ön raporda, “Sağ kalan parçalar üzerinde yapılan ilk incelemede, gövdenin kuyruk kısmında, omurga ve stabilizatörde, yükseklik ve yön dümenlerinde çeşitli boyut ve şekillerde çok sayıda hasar tespit edildi” denildi.

Uçağının uçuş veri kaydedicisi hasarlı ancak çalışır durumdaymış.

Raporda, “Ön kısımda bulunan uçuş veri kaydedicisi hasarlı ancak çalışır durumdaydı ve veriler herhangi bir açıklama yapılmadan çıkarıldı” denildi.

Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı, düşen AZAL uçağının mürettebatı ile yer hizmetleri arasındaki görüşmelerin parçalarını da yayımladı.

Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı tarafından yayınlanan kazanın nedenlerinin araştırılmasına ilişkin ön raporda, “Farklı zaman aralıklarındaki telsiz iletişiminin özetlerinden parçalar sunulmuştur” dendi.

Yayımlanan raporda uçak düşmeden önce Grozniy'de 'acil durum planından' bahsedildi.

AZAL uçağının Aktau'da düşmesinden önce hava kontrolörlerinin kendi aralarında Grozniy'de 'acil durum' planının uygulamaya konulması hakkında konuştukları belirtildi.

Raporda, saat 05.13.32’de uçağın ana kontrol sistemlerinin kaybedildiği ve saat 05.21.42’de koordinatör sevk memurunun Grozni hava sahasının kapatıldığı bilgisini uçağa bildirdiği bilgisi yer aldı. İnceleme komisyonunun, hava aracının yapısında meydana gelen hasarları detaylı şekilde incelemeye devam ettiği bildirildi.

Azerbaycan'ın başkenti Bakü'den Rusya'ya bağlı Çeçenistan'daki Grozni kentine gitmek üzere 25 Aralık'ta havalanan Azerbaycan Hava Yolları'na ait yolcu uçağı, Grozni hava sahasında Rusya tarafından vurulmuştu. Rotayı Kazakistan'a çeviren yolcu uçağı, Aktau kentinde acil iniş yapmaya çalıştığı sırada düşmüştü. Uçakta bulunan 67 kişiden 38'i hayatını kaybetmiş, 29 kişi ise kurtulmuştu.

AZAL, kazanın ardından güvenlik gerekçesiyle Rusya'nın Mineralnıye Vodı, Soçi, Volgograd, Ufa, Kazan, Samara, Saratov, Nizhny Novgorod, Vladikavkaz, Grozni, Mahaçkale ve Astrahan şehirlerine uçuşlarını durdurma kararı almıştı.

Kremlin kaynaklarına göre Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, uçak kazasının ardından Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'i arayarak özür diledi.

Kremlin'den yapılan açıklamada, Putin'in "trajik olayın Rus hava sahasında meydana gelmiş olması nedeniyle özür dilediği" belirtildi.

Kremlin, Putin'in ayrıca kurbanların ailelerine derin ve içten başsağlığı dileklerini ilettiğini açıkladı.

Putin, Çeçenistan'ın başkenti Grozni'nin yanı sıra Mozdok ve Vladikavkaz şehirlerinin de "Ukrayna insansız hava araçları tarafından saldırıya uğradığını ve Rus hava savunma sistemlerinin bu saldırıları püskürttüğünü" iddia etti.

Azerbaycan medyası, Embraer 190'ın uçuş güvertesindeki pilotların hava koşullarından kaçmak için Aktau'ya acil iniş yapma kararı aldığını söyledi.

Rus medyası uçağın Ukrayna'ya ait bir insansız hava aracı zannedilerek yanlışlıkla düşürülmüş olabileceğini öne sürdü. Rusya'nın kaza sırasında bölgedeki Ukrayna insansız hava aracı saldırılarını aktif bir şekilde engellediği bildiriliyor, ancak hiçbir resmi kaynak bu teoriyi doğrulamadı ya da yorum yapmadı.

Kaynak ile fotoğraf: NTV, Anadolu Ajansı, Euronews ve Sputnik Türkiye

Dip not:

Sputnik Türkiye'nin haberinde ayrıca "Yayımlanan kazanın nedenlerinin araştırılmasına ilişkin ön raporda, Aktau yakınlarında düşen Azerbaycan Havayolları uçağının pilotunun kazadan önce uçakta bir oksijen tankının patladığını bildirdiği aktarıldı.

Mürettebat ve hareket memurları arasındaki görüşmelerin yayımlanan kısmında, "Yani şöyle bir durum var, yolcu kabininde oksijen bitiyor, bu da bence oksijen tankının orada patladığı anlamına geliyor. Yakıt kokusu geliyor, bazı yolcular bilincini kaybediyor, daha düşük bir irtifada gitmeye izin verin" cümlesi yer aldı.

Kazakistan'da düşen Azerbaycan Havayolları (AZAL) uçağının mürettebatının, Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı tarafından yayınlanan kazaya ilişkin ön raporda yer alan verilerine göre, hava trafik kontrolörleriyle yapılan görüşmelerin ardından Aktau havaalanına uçmaya karar verdiği aktarıldı.

Mürettebatın önce 'kokpite kuşların çarptığını' bildirdiği ve ardından Grozniy'deki hava kontrolörlerine Mineralnıye Vodı'ya gittiğini aktardığı raporda yer alırken mürettebatın daha sonra kabin basıncının artığını ve hidrolik arızası olduğunu bildirdikleri ve akabinde "Mahaçkale'ye gideceğiz" dedikleri belirtildi. Yayımlanan raporda mürettebatın daha sonra tekrar hava durumu verilerini istediğini ve verilen yanıta müteakip hareket memuruna, “Bakü'ye gidiyoruz” yanıtını verdiği aktarıldı. Daha sonra ise mürettebatın, hareket memurunun kuşların nereye çarptığına dair sorusuna, “Motorlar çalışıyor, kanatçık ve dümen kontrol sistemi arızalandı” cevabını verdiği ve hava durumu hakkında görüştükten sonra “Aktau'ya gidiyoruz” dediği not edildi.

Pilotlar daha sonra Aktau kontrolörlerine yerde doktorların yanı sıra itfaiyecilere de ihtiyaçları olduğunu bildirdiği ve ardından 'dümenlerin arızalandığını' rapor ederek acil iniş talebinde bulundukları ifade edildi" ifadelerine yer verilmiş olup diğer kaynaklarda bu ifadelere rastlanmamıştır.