İngiltere’de Ulusal Sağlık Sistemi (NHS), ultrason kullanarak ruh hali düzenlemeyi amaçlayan yenilikçi bir beyin implantı denemesine hazırlanıyor. Bu çığır açıcı proje, depresyon, bağımlılık, obsesif kompulsif bozukluk (OKB) ve epilepsi gibi rahatsızlıkları olan hastalara yardımcı olma potansiyeline sahip.

Forest Neurotech tarafından geliştirilenve “Forest 1” adı verilen bu cihaz, beynin belirli bölgelerine ultrason darbeleri göndererek sinir hücrelerini hedefli şekilde harekete geçiriyor.

Gelişmiş bir beyin-bilgisayar arayüzü (BCI) olan cihaz, kafatasının altına ancak beynin dışına yerleştiriliyor. Deneme, İngiltere’nin İleri Araştırma ve Buluş Ajansı (Aria) tarafından 6,5 milyon sterlinlik bir bütçe ile finanse ediliyor ve yaklaşık 30 hastada cihazın güvenliği ile tolere edilebilirliği test edilecek.

Projenin liderlerinden beyin cerrahı Dr. Aimun Jamjoom, cihazın özellikle geleneksel tedavilere yanıt vermeyen depresyon ve epilepsi hastaları için umut vaat ettiğini belirtti: “Depresyon ya da epilepsi gibi durumlara bakarsanız, bu hastaların üçte birinin iyileşmediğini görürsünüz. İşte bu gruplarda böyle bir teknoloji hayat değiştiren bir çözüm olabilir.”

Cihaz, ultrason dalgaları aracılığıyla kan akışındaki küçük değişiklikleri algılayarak beynin 3D aktivite haritalarını çıkarabiliyor. Bu teknoloji, bir manyetik rezonans görüntüleme (fMRI) cihazına göre yaklaşık 100 kat daha yüksek çözünürlük sunuyor. Aynı zamanda, belirli beyin bölgelerindeki sinir hücrelerini harekete geçirebiliyor ve motivasyon veya ruh hali gibi duygusal durumları değiştirebiliyor. Aria, aynı anda birden fazla bölgedeki aktiviteyi değiştirebilme kabiliyeti nedeniyle cihazı “dünyadaki en gelişmiş BCI” olarak tanımlıyor.

NHS denemesi, beyin hasarı nedeniyle, beyindeki kritik basınç birikimini hafifletmek için kafataslarının bir kısmı geçici olarak çıkarılmış hastaları kapsayacak. Bu da cihazın kapsamlı ameliyata gerek kalmadan test edilebileceği anlamına geliyor. Katılımcılar cihazı iki saat boyunca kafatası hasarının olduğu bölgede kafa derilerine takacaklar. Beyin aktiviteleri ölçülecek ve araştırmacılar hastaların ruh hallerinin ve motivasyon duygularının güvenilir bir şekilde değiştirilip değiştirilemeyeceğini test edecekler.

Ultrason kullanımı güvenli olsa da, cihazın ısı yaratma potansiyeli gibi güvenlik riskleri bulunuyor. Projede yer alan Plymouth Üniversitesi’nden Prof. Elsa Fouragnan, bu risklerin minimuma indirilmesinin öncelik olduğunu belirtti. Ayrıca, cihazın istenmeyen şekilde kişilik veya karar verme süreçlerini değiştirmemesinin de büyük önem taşıdığı ifade edildi.

Çalışma Mart ayından itibaren üç buçuk yıl sürecek ve ilk sekiz ay düzenleyici onayı almaya odaklanacak. Başarılı olması halinde Forest, depresyon gibi bir durum için tam kapsamlı yeni bir klinik denemeye geçecek.

Bununla birlikte, cihazın geliştirilmesi ve uygulanması sırasında önemli etik sorular gündeme geliyor. University College London’da (UCL) medikal fizik profesörü olan Clare Elwell şunları söyledi: “Bu yenilikler teknik açıdan gerçekten hızlı ilerliyor olabilir, ancak nöroetik sorunları ele alma konusunda geride kalıyoruz. Artık sinir yollarına daha önce mümkün olmayan bir şekilde erişiyoruz, bu nedenle herhangi bir müdahalenin klinik etkisini dikkatle değerlendirmemiz ve her zaman hastanın çıkarları doğrultusunda hareket ettiğimizden emin olmamız gerekiyor."

Kaynak: Donanım Haber