Dünya Sağlık Örgütü (WHO-DSÖ) Cuma günü ilk kez bir maymun çiçeği (mpox) aşısının kullanımına onay verdi. Bunun Afrika'da hızla büyüyen salgınla mücadelede önemli bir adım olduğu belirtiliyor.
DSÖ'den yapılan yazılı açıklamada, Bavarian Nordic'in ürettiği "MVA-BN” aşısının, DSÖ'nün M çiçeği virüsüne karşı ön yeterlilik alan aşı listesine eklendiği bildirildi.
Açıklamada, ön yeterlilik onayının, acil ihtiyaç duyan topluluklarda bu hayati ürüne zamanında erişimi kolaylaştırmasının, bulaşmayı azaltmasının ve salgının kontrol altına alınmasına yardımcı olmasının beklendiği belirtildi.
DSÖ'ye bağlı Bağışıklık için Uzmanlar Danışma Grubu'nun (SAGE) tüm mevcut kanıtları incelediği ve yüksek maruz kalma riski bulunan kişiler için MVA-BN aşısının kullanılmasını önerdiği kaydedilen açıklamada, aşının 18 yaşın üzerindeki kişilerde 4 hafta arayla 2 doz olarak uygulanabileceği ifade edildi.
Açıklamanın devamında, MVA-BN'nin şu anda 18 yaşın altındakiler için lisanslı olmadığı vurgulanarak, aşının bebeklerde, çocuklarda, ergenlerde, hamilelerde ve bağışıklık sistemi zayıf kişilerde "endikasyon dışı" kullanılabileceği bildirildi.
Danimarkalı Bavarian Nordic'in ürettiği aşının kabul görmesinden sonra UNICEF ve Gavi gibi kuruluşlar satın aldıkları binlerce doz aşıyı Afrika'ya gönderiyor fakat tek bir üretici olduğu için aşı tedariki sınırlı.
Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde yaygın olarak görülen salgında şu ana kadar binlerce vaka bildirildi.
Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, X sosyal medya platformundan yaptığı paylaşımda: “Mpox'a karşı bu ilk aşı onayı, hastalıkla mücadelede önemli bir adımdır, hem mevcut Afrika'daki salgınlar hem de gelecekteki olası salgınlar açısından” diye konuştu.
Ghebreyesus, "Aşılara en çok ihtiyaç duyulan yerlerde eşit erişimi sağlamak için artık üretim, tedarik, bağış ve dağıtımda acil bir ölçek artırmaya ihtiyacımız var" ifadesini kullandı.
Avrupa ve Kuzey Amerika’daki zengin ülkeler, 2022’deki küresel mpox salgını sırasında Bavarian Nordic’in mpox aşısını onaylamıştı.
Çocuklar üzerindeki etkileriyle ilgili sınırlı kanıt bulunmasına rağmen, onayla beraber "faydanın riskten üstün olduğu durumlarda" bebekler, çocuklar ve ergenlerde aşının kullanılabileceği belirtiliyor.
Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'ne (ACDC) göre, salgının etkili olduğu Kongo'da vakaların yüzde 70'i çocuktu. Yine hayatını kaybedenlerin yüzde 85'ini 15 yaş altı çocuklar oluşturdu.
DSÖ iki yıl önce başlayan salgından bu yana 120'yi aşkın ülkenin 103.000'den fazla mpox vakası doğruladığını açıkladı. Pazar gününe kadar olan son sayım, Afrika'da 12'den fazla ülkede 723 kişinin hastalıktan hayatını kaybettiğini gösterdi.
Afrikalı uzmanlar, kıtadaki mevcut salgınları durdurmak için yaklaşık 10 milyon aşıya ihtiyaç duyabileceklerini tahmin ediyorlar.
Avrupa Birliği (AB) ve bazı üye ülkeler, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve aşıyı geliştiren şirket Bavarian Nordic ile birlikte, DSÖ'ye 620.000 doz aşı bağışlamayı planlıyor. Japonya da LC16 aşısından 3 milyon doz gönderecek.
Ancak geçen hafta itibarıyla, salgından en çok etkilenen ülke olan Kongo'ya yalnızca 250.000 doz aşı teslim edildi.
Afrika'da geçen hafta mpox bağlantılı 107 yeni ölüm ve 3.160 yeni vaka kaydedildi. ACDC Başkanı Dr. Jean Kaseya mevcut durumun "kabul edilemez" olduğunu vurguladı.
Aşılama kampanyasının eylül ayının sonunda başlaması bekleniyor.
M çiçeği virüsü, fareler ve sincaplar gibi kemirgen hayvanlardan veya enfekte olmuş bireylerden bulaşıyor. Virüsün neden olduğu vücut döküntülerine dokunmak, bu döküntülerin bulaştığı giysi, çarşaf, havlu ve benzeri eşyayı kullanmak ve vücut sıvılarıyla temas etmek, en önemli bulaş nedenleri arasında yer alıyor.
İlk belirtiler, virüsü kaptıktan sonraki 5 ila 21 günde ortaya çıkabiliyor. Virüs, genelde yüksek ateş, baş, sırt ve kas ağrısı, lenf bezlerinde şişlik, yorgunluk, üşüme, titreme ve ciltte su çiçeğine benzer kabarcıklara neden oluyor.
Özel bir tedavi yöntemi olmayan hastalığın tedavisi antiviral ilaçlarla yapılıyor. Vakaların büyük kısmı hastalığı hafif geçiriyor ve birkaç hafta içinde sağlığına kavuşuyor.
DSÖ, "maymun çiçeği hastalığı (Monkeypox)" ismini, 2022'de ırkçılık ve ayrımcılık kaygısıyla "mpox" olarak değiştirmişti.
M çiçeği virüsü, 14 Ağustos'ta DSÖ tarafından "uluslararası öneme sahip halk sağlığı acil durumu" olarak ilan edilmişti.
