Antalya'nın Demre ilçesinde dünyada Noel Baba, olarak bilinen Aziz Nikolaos'un adını taşıyan kilisedeki kazı çalışmalarında, bölgenin tarihine ışık tutacak tarihi bir keşif yapıldı.
Aziz Nikolaos Anıt Müzesi'nde "Noel Baba" olarak adlandırılan karaktere ilham olduğuna inanılan Myra Piskoposu Aziz Nikolaos'un ölümünden sonra mezar yerinin yakınında inşa edildiği düşünülen kilise ve çevresindeki kazılar 1989'dan beri devam ediyor.
Kiliseyi güneyden çevreleyen iki katlı yapının alt katındaki sondaj çalışmalarında bir lahit açığa çıkarıldı.
Kilisenin avlusunu güneyden sınırlandıran 2 katlı yapı içinde yürütülen sondaj çalışmalarında tespit edilen lahitle ilgili kazı ekibi şu ana kadar kapak kısmını yüzeye çıkardı.
Kazı çalışmaları dikkatli bir şekilde sürdürülen lahit, Orta Çağ döneminde bölgede meydana gelen deprem ve tsunami sonrasında alüvyonlarla kaplanan, eski dönem kilisesine ait zeminin altından çıktı.
Kaynaklara göre Myra'da kutsal temenos veya nekropol yakınında bir yere gömüldüğü bilinen Aziz Nikolaos'a ait mezar olabileceği de değerlendiriliyor.
6 Aralık ölüm yıl dönümü olan Aziz Nikolaos'un mezarıyla ilgili büyük heyecan yaratan lahit bulgunun toprak altında kalan kısmının kazılarda ortaya çıkarılması ve yapılacak bilimsel çalışmalarla bilgiler daha da netleşecek.
Lahit, Kültür ve Turizm Bakanlığınca bu yıl Geleceğe Miras Projesi kapsamına alınan ve iki yıldır Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ebru Fatma Fındık başkanlığında yürütülen kazılarda ortaya çıkarıldı.
Doç. Dr. Ebru Fatma Fındık, AA muhabirine, kilisenin iki katlı ek yapılarında çalışma yürüttüklerini söyledi.
Kilisenin 2022'de bazilikaya ait erken evrelerini açığa çıkardıklarını belirten Fındık, "Kazı çalışmalarımız yeni bilimsel veriler sunmaya devam ediyor. Proje kapsamında kilisenin avlusunu güneyden sınırlandıran 20 metre uzunluğundaki iki katlı ek yapıda çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Bu yapının içindeki sondaj çalışmalarında sürpriz bir lahitle karşılaştık. Bu bizi elbette çok mutlu etti" dedi.
Fındık, bezemesiz lahit grubu içindeki bu eserin yerel kireç taşından yapıldığını ifade etti.
Kapağı hafif yüksek, beşik çatılı ve yaklaşık 2 metre uzunluğundaki lahdin toprak altındaki kısmının 1,5-2 metre derinliğinde olduğunu düşündüklerini anlatan Fındık, "İlk değerlendirmelerimize göre bölgedeki lahit tipleriyle benzerliği dikkati çekiyor" diye konuştu.
Fındık, sondaj çalışmalarıyla lahde ulaşmadan önce hayvan kemikleriyle, çok sayıda pişmiş toprak kandil parçalarıyla karşılaştıklarını ve bu nedenle bir gömü yeri olduğunu tahmin ettiklerini dile getirdi.
Lahdin tümüyle ortaya çıkarılması için çalışmalara devam ettiklerini aktaran Fındık, şunları söyledi:
"En büyük beklentimiz, özellikle lahit üzerinde bir yazıt bulabilmek. Bu hem lahit içindeki gömüyü aydınlatmamızı sağlayacak hem de lahdin hangi döneme ait olduğunu çok daha net ifade edebileceğiz. Şu anda lahdin kapak kısmını görebiliyoruz ve teknesinin küçük bir bölümünü açığa çıkardık. İlerleyen zamanlarda daha da derinleşecek ve lahdi tamamen ortaya çıkaracağız. Lahdin tarihini söylemek için henüz erken. Bu bilgileri bilimsel çalışmaları tamamladığımızda söylememiz çok daha doğru olur."
Ortaya çıkarılan lahdin bölge tarihi ve bilim dünyası için önemli bir buluntu olduğunun altını çizen Fındık, çalışmalardaki en büyük hedeflerinden birinin Hristiyan dünyası için çok önemli olan Aziz Nikolaos'un mezar yeriyle ilgili soruları aydınlatmak olduğunu kaydetti.
Araştırmacıların bununla ilgili farklı önerilerde bulunduklarını ve hala mezar yerinin neresi olduğunun kesinleşmediğini söyleyen Fındık, "Bazı dönem kaynakları, Aziz Nikolaos'un Myra kentinin kutsal alanı yakınında bir yere gömüldüğünü söyler. Aziz Nikolaos'un mezar yerini barındırdığı düşünülen kilisenin yakınında bir lahit bulunması, burasının belki de söz konusu kutsal alan olabileceğini bize gösteriyor. Aziz Nikolaos'un gömüldüğü yerin kentin kutsal alanı olduğu konusunda tarihi kaynakları doğrulayıcı bir arkeolojik veriye ulaştığımızı söyleyebiliriz" değerlendirmesinde bulundu.
Kilisedeki ilk kazı çalışmalarının 1989'da başladığından da bahseden Doç. Dr. Ebru Fatma Fındık, bu kilisenin Aziz Nikolaos'un mezar yerinin yakınına yapılmış kilise olarak tanımlandığını söyledi. 6. yüzyıldaki kaynakların da Aziz Nikolaos'un mezar yerinin Myra'da olduğunu belgelediğini anlatan Doç. Dr. Fındık, “Bilindiği üzere Aziz Nikolaos, Patara'da doğmuş ve Myra'da psikoposluk yapmıştır. Ölümünden sonra da burada gömülü olduğunu kaynaklar belgelemektedir. Araştırmacılar 529 yılındaki depremden sonra Aziz'in mezar yerinin yakınında bir kilise inşa edilmiş olabileceğini öne sürer. Bu kilise 6. yüzyıldaki kilise, olasılıkla bir bazilikaydı. Bu bazilikaya ait verileri 2022 yılındaki sondaj çalışmalarımız sırasında açığa çıkarmıştık ilk defa. 6. yüzyılda inşa edildiği düşünülen bazilikanın olasılıkla bir deprem sonrasında tahrip olmasının ardından 8'inci ya da 10'uncu yüzyıllarda yapı bugün görünen kubbeli yapı planında yeniden inşa edilmiştir" dedi.
Kaynak: Anadolu Ajansı ve DHA
