Avrupa Komisyonu'nun Türkiye'nin döner kebap adını yasal olarak nelerin alabileceğini düzenlemeye yönelik teklifini onaylaması halinde dönerin statüsü tehlikeye girebilir.
Berlin merkezli Avrupa Türk Döner Üreticileri Birliği'ne göre, sadece Almanya'da yılda yaklaşık 2,3 milyar euro (yaklaşık 2,6 milyar dolar), Avrupa genelinde ise 3,5 milyar euro (yaklaşık 3,9 milyar dolar) satış yapan bir sektör söz konusu.
Berlin'in gözde Mitte mahallesindeki Kebap With Attitude'un sahibi Deniz Buchholz, "Hükümetten sokaklara kadar herkes döner kebap yiyor" dedi. Nisan ayında Türkiye, döner kebabın geleneksel uzmanlık garantisi adı verilen bir statü altında korunması için başvuruda bulundu. Bu statü, Fransa'da kendi adını taşıyan bölgeden gelen şampanya gibi coğrafi bölgeye özgü ürünler için geçerli olan korumalı menşe adının altında yer alıyor ancak yine de kebapçıları, onların bireysel tariflerini ve Almanya genelindeki müşterilerini etkileyebilir.
Türkiye'nin önerisine göre sığır etinin en az 16 aylık sığırlardan elde edilmesi gerekecek. Belirli miktarlarda hayvansal yağ, yoğurt veya süt, soğan, tuz ve kekik ile siyah, kırmızı ve beyaz biberle marine edilecek. Nihai ürün dikey şişten 3 ila 5 milimetre kalınlığında parçalar halinde dilimlenecektir. Tavuk da benzer şekilde düzenlenecektir.
Avrupa Komisyonu'nun, aralarında Almanya Federal Gıda ve Tarım Bakanlığı'nın da bulunduğu 11 itirazın yerinde olup olmadığına 24 Eylül'e kadar karar vermesi gerekiyordu.
Verilen karar uyarınca itirazlar haklı bulundu ve şimdi Almanya ile Türkiye'nin bir uzlaşmaya varmak için altı aya kadar süreleri olacak.
Son sözü Avrupa Komisyonu söyleyecek. Almanya Federal Gıda ve Tarım Bakanlığı Associated Press'e yaptığı açıklamada "Türkiye'den gelen başvuruyu biraz şaşkınlıkla karşıladık. Kebap Almanya'nın bir parçasıdır ve hazırlanma yöntemlerindeki çeşitlilik ülkemizin çeşitliliğini yansıtmaktadır ve bu korunmalıdır. Almanya'daki pek çok hayranının menfaatleri doğrultusunda, dönerin burada hazırlandığı ve yendiği şekliyle kalmasını sağlamaya kararlıyız" dedi.
Türkiye'nin nisan ayındaki başvurusunda, döner adının sadece tescilli üretim yöntemine ve ürün özelliklerine uyan üreticiler tarafından kullanılabileceği belirtilmişti.
Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin fikri mülkiyet kaygıları gibi gerekçelerle tescile itiraz edebilecekleri danışma süreci 25 Temmuz itibarıyla sona erdi.
Bu süreçte Bonn merkezli Almanya Federal Gıda ve Tarım Bakanlığı, Türkiye'nin başvurusuna itiraz etti.
Alman bakanlığının, Alman üreticilerin çeşitli dernekleri tarafından sunulan geri bildirim ve pozisyonların ardından dava açtığını belirten kaynaklar, Türkiye'nin başvurusuna karşı direnişin Alman hükümetinden ziyade Alman üreticilerin duruşunu yansıttığını söyledi.
Alman Oteller ve Restoranlar Birliği itirazında, Türkiye'nin tekliflerinin tipik Alman döner hazırlıklarından farklı olduğunu ve düzenlemelerin kebapçılar için ekonomik sorunların yanı sıra olası yasal zorluklara da yol açabileceğini yazdı.
Dernek tarafından yapılan açıklamada, Alman döner kebap ekonomisinin Türk kurallarına bağlı kalmaması gerektiği belirtildi. "Kebabın çeşitliliğinin korunması gerekiyor" ifadesine yer verildi.
Türkiye, İtalya'nın Napoli pizzası ve İspanya'nın jamon serrano'suna verilenlere benzer bir "geleneksel ürün adı" tescili talep ediyor. Bazen AB'nin Menşe İsmi Korumalı Ürün (PDO) programıyla bağlantılı olsa da, geleneksel spesiyaliteler Avrupa'da gıdalar için en yüksek düzeyde fikri koruma sağlayan coğrafi işaretler (GI) çerçevesinin bir parçası değil.
Yine de Türkiye'nin talebinin amacı, döner ismini Avrupa'da tescil ettirmek ve kullanımının tescilli yöntem ve spesifikasyonlara uyan üreticilerle sınırlı kalmasını sağlamak. Eğer başarılı olunursa, sadece "3-5 milimetre kalınlığında yatay olarak dilimlenmiş" sığır ve kuzu dilimleri yaprak (veya dilimlenmiş) döner olarak etiketlenebilecek, tavuk dönerin ise 1-2 santimetre kalınlığında olması gerekecek.
Başvuruda belirtilen bu teknik ayrıntılar, Almanya'nın en popüler sokak yemeğinin nasıl yapıldığı konusunda Alman ve Türk üreticiler arasındaki sürtüşmenin temel nedenini oluşturuyor.
Kaynak: Euronews, Gazete Oksijen ve RBK.ru
