Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň Özbegistana döwlet saparynyň çäklerinde geçirilen resminamalara gol çekmek dabarasy tamamlanansoň, iki ýurduň döwlet Baştutanlary köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekillerine ýüzlenme bilen çykyş etdiler.
Gepleşikleriň jemini jemläp, Preziden Şawkat Mirziýoýew belent mertebeli myhmana we türkmen wekiliýetiniň agzalaryna tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. Özbegistanda Türkmenistanyň gazanýan üstünliklerine, amala aşyrylýan iri, giň möçberli maksatnamalara we ykdysady-durmuş ulgamyndaky taslamalara guwanylýar. Şunlukda, özbek Lideri görnükli syýasatçy we döwlet işgäri, goňşy döwletiň Baştutany — Prezident Gurbanguly Berdimuhamedowa möhüm orun degişlidigini belledi. Özüniň türkmen kärdeşine ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň giňeldilmegine gönükdirýän şahsy tagallalary üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi.
Özbegistanyň Prezidenti köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekillerine ýüzlenip, geçen ýylyň iki ýurduň arasyndaky döwletara gatnaşyklaryna has-da ösüşli bolandygyny we bu babatda çözülmedik meseläniň galmandygyny nygtady.
Özbek Lideriniň belleýşi ýaly, ol 2017-nji ýylda Türkmenistanda üç gezek saparda boldy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Özbegistan Respublikasyna bolan bu gezekki sapary taryhy waka bolmak bilen, ol ozal gazanylan ylalaşyklaryň gyşarnyksyz ýerine ýetirilýändiginiň subutnamasyna öwrüldi.
Şu gün uzak geljegi nazarlaýan, şol sanda ulag-aragatnaşyk, logistika ýaly möhüm ugurlar boýunça hyzmatdaşlygyň meseleleri we taslamalary jikme-jik ara alnyp maslahatlaşyldy diýip, Özbegistanyň Baştutany sözüni dowam etdi. Ýokary derejedäki ikitarapaýyn duşuşyklar türkmen-özbek gatnaşyklarynyň, ähli pudaklardaky strategik esasdaky hyzmatdaşlygyň ösüşine kuwwatly itergi berer. Geçirilen gepleşikler onuň işjeňleşmegini şertlendirer.
Döwletara söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyň okgunly ösýändigini nygtap, özbek Lideri şu ýylyň birinji çärýeginde iki ýurduň arasyndaky haryt dolanyşygynyň geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende 55 göterim ýokarlanandygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, Prezident Şawkat Mirziýoýew özara peýdaly gatnaşyklary ösdürmek ugrunda zerur şertleriň döredilýändigi üçin hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa hoşallyk bildirdi.
Geçirilen gepleşikleriň jemlerine doly kanagatlanma bildirip, Özbegistanyň Baştutany Türkmenistan bilen ýola goýulýan gatnaşyklaryň hoşniýetli goňşuçylyk we dostluk ýörelgelerine esaslanýandygyny aýtdy. Daşkentde şu gün açylýan “Aşgabat” seýilgähi munuň aýdyň nyşanydyr.
Telekeçilik ulgamy boýunça gatnaşyklary işjeňleşdirmek hakynda gazanylan ylalaşyklar barada aýdyp, özbek Lideri iki ýurtda işewür maslahatlary we sergileri geçirmegiň däbe öwrülendigini nygtady.
Şeýle hem taraplar howpsuzlygy üpjün etmek, häzirki zamanyň wehimlerine garşy durmak, şeýle hem suw hojalyk meseleleri boýunça özara gatnaşyklary ýola goýmak we degişli topary döretmek ulgamynda halkara guramalarynyň çäklerinde mundan beýläk-de hyzmatdaşlyk etmek hakynda ylalaşdylar. Owgan meselesi gepleşikleriň aýratyn mowzugyna öwrüldi. Şunlukda Özbegistanyň Türkmenistanyň öňe sürýän işjeň başlangyçlaryny hemişe we mundan beýläk-de goldajakdygy bellenildi.
Prezident Şawkat Mirziýoýew Merkezi Aziýa döwletleriniň ýolbaşçylarynyň netijeli duşuşyklary hakyndaky özbek tarapynyň başlangyçlaryna goldaw berýändigi üçin özüniň türkmen kärdeşine hoşallyk bildirip, Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň sebitde özara hyzmatdaşlygyň täze görnüşini döretmek hakyndaky teklibiniň örän uly ähmiýetiniň bardygyny nygtady.
Şeýle hem Özbegistanyň Baştutany şu gün gol çekilen we uzakmöhletleýin hyzmatdaşlyk üçin pugta binýady emele getiren resminamalar toplumynyň ähmiýetine ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, taraplar öňde durýan wezipeleri çözmekde Bilelikdäki hökümetara toparynyň işini yzygiderli ösdürmek hakynda ylalaşdylar.
Prezident Şawkat Mirziýoýewiň belleýşi ýaly, ol döwlet Baştutanymyzy Owganystana parahatçylygy we durnuklylygy getirýän TOPH gaz geçirijisiniň gurluşygynyň täze tapgyryna badalga berilmegi bilen gutlady. Şeýle hem Özbegistanyň bu taslama gatnaşmagy hakyndaky ylalaşygyň gazanylandygyny nygtady.
Medeni-ynsanperwer hyzmatdaşlyk barada aýtmak bilen, özbek Lideri gepleşikleriň jemleri boýunça özbek çagalarynyň «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda şypahana-sagaldyş meseleleri bilen baglanyşykly gol çekilen resminamalaryň biri barada habar berdi. Şunuň bilen baglylykda, Prezident Şawkat Mirziýoýew bu oňaýly deňiz şypahanasynda ähli zerur şertleriň döredilendigini belläp, Türkmenistanyň Prezidentiniň çakylygy boýunça Özbegistanyň çagalarynyň bu ýerde dynç almak mümkinçiligine eýe bolandygyny we olaryň mähirli kabul edilendigini uly guwanç bilen belledi.
Özbegistanyň Baştutany iki halkyň taryhynyň, ruhy-medeni kökleriniň we gadymy däpleriniň umumydygyny nygtady. Häzirki döwürde bu asylly däpler täze derejede dowam edýär we ol anyk meýillerde öz beýanyny tapýar. Magtymguly Pyragynyň eserleri we beýleki türkmen şahyrlarynyň we ýazyjylarynyň kitaplary özbek diline terjime edilýär. Özbegistandaky mekdepleriň birnäçesinde türkmen dili öwredilýär. Ýokary okuw mekdepleriniň ikisinde türkmen filologiýasy okadylýar.
Geçirilen gepleşikleriň işjeň we netijeli häsiýete eýe bolandygyny belläp, Prezident Şawkat Mirziýoýew döwlet Baştutanymyzyň bu saparynyň döwletara gatnaşyklarynyň taryhynda şanly waka öwrüljekdigine ynam bildirdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýokary derejede geçirilen duşuşygyň jemleri barada aýdyp, gepleşikleriň dowamynda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň häzirki ýagdaýy hem-de geljegi, özara gyzyklanma bildirilýän sebit we halkara syýasatynyň meseleleriniň ara alnyp maslahatlaşylandygyny, türkmen-özbek gatnaşyklaryny ösdürmegiň geljekki anyk ugurlarynyň kesgitlenendigini aýtdy.
Söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyny ösdürmek, haryt dolanyşygynyň möçberini artdyrmak üçin uly mümkinçilikleriň bardygy beýan edildi. Iki ýurduň işewürler toparlarynyň ugry, bilelikdäki taslamalary amala aşyrmak boýunça hyzmatdaşlygy giňeltmäge taýýarlyk tassyklanyldy.
Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, ulag, aragatnaşyk, energetika ýaly strategiki ulgamlarda hyzmatdaşlygy ösdürmek barada ylalaşyk gazanyldy. Iki tarapyň hem tagallalary netijesinde bu ugurlarda eýýäm uly işler durmuşa geçirildi. Geçen ýylyň mart aýynda Türkmenabat we Farap şäherleriniň arasynda Amyderýanyň üstünden demir ýol we awtomobil köprüleriniň gurlup ulanylmaga berilmegi ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň oňyn netijeleriniň biridir.
Ýurdumyz Özbegistan — Türkmenistan — Hazar deňzi — Günorta ugry boýunça ýewropa we ýakyn gündogar bazarlaryna çykmak üçin geçelgäni döretmek boýunça bilelikdäki işlere girişmäge taýýardyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz özbek tarapyna Türkmenistanyň Hazar deňziniň kenaryndaky häzirki zaman port düzümlerini peýdalanmagyň mümkinçiliklerini öwrenmegi teklip edendigini, Özbegistanyň wekillerini şu ýylyň 2-nji maýynda Türkmenbaşy şäherinde Halkara deňiz portunyň açylyş dabarasyna hem-de Ulag meseleleri boýunça ýokary derejeli halkara maslahatynyň işine gatnaşmaga çagyrandygyny aýtdy.
Şeýle hem biz Merkezi Aziýa —Ýakyn Gündogar ulag geçelgesini döretmek boýunça gazanylan ylalaşyklaryň ýerine ýetirilmeginiň zerurdygy ugrunda çykyş edýäris. Elektrik energiýasy we energetika ulgamynda taslamalary durmuşa geçirmekde hyzmatdaşlygyň uly geljeginiň bardygyna umyt edýäris. Bu ugurlarda hereketlerimiziň utgaşdyrylmalydygy barada ylalaşyklar gazanyldy diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi.
Gepleşikleriň dowamynda ynsanperwer hyzmatdaşlygynyň okgunly häsiýeti, medeniýet, ylym, bilim we sport ulgamynda gatnaşyklaryň giňelýändigi bellenildi. Soňky döwürde Türkmenistanyň we Özbegistanyň goňşy sebitleriniň arasynda serhetýaka gatnaşyklary işjeňleşdirildi. Taraplar bu gatnaşyklary döwlet derejesinde has giňden goldamak barada ylalaşdylar.
Türkmen-özbek gatnaşyklarynyň mazmuny barada aýdyp, ozaly bilen, bu gatnaşyklaryň ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary we geljegi babatynda hem-de sebit we halkara ösüşiniň meýilleri babatynda garaýyşlaryň doly gabat gelýändigi bilen şertlendirilendir diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi. Türkmenistan bilen Özbegistan ählumumy parahatçylygy we durnuklylygy saklamak, halkara terrorçylygyna, ekstremizme garşy durmak, ýaragsyzlanmak meseleleri, Owganystandaky ýagdaýy kadalaşdyrmak ýaly ählumumy gün tertibiniň möhüm meseleleri boýunça birmeňzeş ýa-da ýakyn garaýyşlary hemişe öňe sürüp gelýärler. Biziň ýurtlarymyz abraýly halkara we sebit düzümleriniň çäklerinde --Birleşen Milletler Guramasynyň, Ýewropada howpsuzlyk we hyzmatdaşlyk guramasynyň, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň çäklerinde ýakyn hyzmatdaşlyk edýärler.
Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýişi ýaly, Türkmenistanyň hem-de Özbegistanyň arasyndaky hyzmatdaşlyk häzirki döwürde Merkezi Aziýa giňişliginde durnuklylygyň we oňyn ösüşiň strategiki şerti bolup durýar. Gürrüň, ozaly bilen, ýurtlarymyzyň bu sebite dawalardan we çaknyşyklardan erkin zolak, Aziýada uzakmöhletleýin durnuklylygyň ygtybarly bölegi, giň halkara hyzmatdaşlygyň meýdançasy hökmünde garaýar.
Türkmenistan bilen Özbegistan sebitdäki ähli meseleleriň diňe parahatçylykly serişdeler, hoşniýetli goňşuçylyk, özara hormat goýmak, birek-biregiň bähbitlerini hasaba almak we deňhukuklylyk ýörelgeleri esasynda çözülmelidigine ynanýar.
Gepleşikleriň dowamynda taraplar Owganystandaky ýagdaýy ara alyp maslahatlaşdy. Bu ýurtda ýagdaýyň parahatçylykly, syýasy serişdeler arkaly kadalaşdyrylmagyna ygrarlydygy tassyklanyldy. Şunda Owganystanyň iri energetika, ulag-aragatnaşyk taslamalarynyň amala aşyrylmagyna işjeň gatnaşmagy arkaly goňşy ýurduň halkara ykdysady işlerine doly goşulyşmagynyň zerurdygy bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygynyň, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamynyň, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan optiki süýümli aragatnaşyk ulgamynyň çekilip başlanmagynyň, Serhetabat (Türkmenistan) — Turgundy (Owganystan) ugry boýunça demir ýoluň gurluşygynyň ähmiýeti nygtaldy.
Türkmenistan Bitarap döwlet hökmünde Birleşen Milletler Guramasynyň howandarlygynda we baştutanlyk etmeginde, umumymilli owgan gepleşiklerini guramak üçin syýasy giňişligini hödürlemäge taýýardygyny hem tassyklaýar diýip, milli Liderimiz belledi.
Taraplar sebit hyzmatdaşlygynyň meselelerini ara alyp maslahatlaşmak bilen Merkezi Aziýada täze, döwrüň talabyna we emele gelen ýagdaýlara laýyk gelýän yzygiderli hem-de uzakmöhletleýin esasda guralýan köptaraplaýyn syýasy gepleşikler üçin şertleriň döredilmegine garadylar. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan sebitiň gün tertibiniň möhüm meselelerini ara alyp maslahatlaşmak üçin yzygiderli duşuşyklar görnüşinde Merkezi Aziýa döwletleriniň ýokary derejeli maslahat, geňeş edarasyny döretmek baradaky teklibi öňe sürýär diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.
Gepleşikleriň dowamynda Merkezi Aziýada suw-energetika meselelerine aýratyn üns berildi. Türkmenistan bu meseleleriň umumy ykrar edilen halkara kadalary, özara hormat goýmak we sebitiň ähli döwletleriniň bähbitlerini hasaba almak bilen halkara guramalaryň gatnaşmagy esasynda çözülmeginiň tarapdary bolup çykyş edýär. Biz Özbegistana bu meselede oňyn orny eýeleýändigi, ýakyn hyzmatdaşlyga taýýardygy üçin minnetdarlygymyzy beýan etdik diýip, milli Liderimiz belledi.
Ikitaraplaýyn derejede hem, halkara derejede hem türkmen-özbek hyzmatdaşlygynda ekologiýa meselesi boýunça gatnaşyklar örän möhüm häsiýete eýedir. Taraplar Araly halas etmek boýunça Halkara gaznasynyň işini mundan beýläk-de pugtalandyrmak we kämilleşdirmek boýunça bilelikdäki tagallalary işjeňleşdirmek barada ylalaşdylar, bu gazna Aral sebitinde ekologiýa hem-de durmuş-ykdysady ýagdaýy gowulandyrmak ugrunda hyzmatdaşlygyň üpjün edilmegine gönükdirilen möhüm sebit düzümi bolup durýar. Awgust aýynda Türkmenistanda gaznany esaslandyryjy ýurtlaryň sammiti geçiriler. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyz maý-iýun aýlarynda Araly halas etmek boýunça Halkara gaznasynyň degişli toparlarynyň mejlisini guramagy teklip edýär, şonda suw serişdeleriniň peýdalanylmagyna jogapkär ýolbaşçylaryň derejesinde Merkezi Aziýa döwletleriniň aýratyn duşuşygyny geçirmek zerurdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.
Milli Liderimiz köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekillerine ýüzlenip, Özbegistan Respublikasyna bolan döwlet saparynyň, geçirilen gepleşikleriň netijelerine çuňňur kanagatlanma bildirýändigini belledi. Bu gepleşikler türkmen-özbek gatnaşyklarynyň dost-doganlyk, hoşniýetli goňşuçylyk häsiýetini, ähli ulgamlarda hyzmatdaşlygyň ägirt uly bilelikdäki kuwwatynyň bardygyny hem-de şolaryň doly derejeli peýdalanylmagyna uly gyzyklanmany tassyklady. Ikitaraplaýyn resminamalaryň uly toplumyna gol çekilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ikitaraplaýyn gatnaşyklary pugtalandyrmakda, Türkmenistan bilen hyzmatdaşlyk meselelerine hemişe üns berýän Özbegistanyň Prezidentiniň ägirt uly şahsy goşandyny aýratyn nygtap, özbek kärdeşine tüýs ýürekden minnetdarlygyny beýan etdi hem-de dostlukly özbek halkyna parahatçylyk we abadançylyk, döredijilikli zähmetinde mundan beýläk-de uly üstünlikleri arzuw etdi.
